YIL SONU GELENEKSEL TARTIŞMAMIZ

YENİ YIL MI KUTLUYORUZ? - NOEL Mİ?

Sevgili Dostlar Merhaba,

Yıl Sonu Radyo programımızda yaptığımız ve değindiğimiz bazı konuları tarihe not düşmek için yazmak gerektiğini hissettim.

Toplumumuzun Klasikleşen bazı tartışma konularında yıl sonu geldiğinde hiç bitmeyen bir senfoniymişçesine kendini tekrar eden Yeni Yıl Kutlama Polemiklerini Anlatmak Fayda görüyorum.

Özellikle Yeni Yıl, Takvim ve Noel Baba Tam bir Hristiyanlık Propagandası mı yoksa Kültürlerin ve Toplumların Yöresel Kültürlerinde Bırakamadığı Paradigmaları bir şekilde inancına yansıtmaları mı? Hep Birlikte Gelin Bu konuyu ve Tarihçesini masaya Yatıralım.

Türkiye’de ne zaman Yılbaşı Resmî tatil oldu?

26 Aralık 1925 Uluslararası saat ve takvimin kullanımı TBMM’de kabul edildi. 1 Ocak 1926’dan itibaren cumartesi günleri öğleden sonra başlamak üzere pazar günü tatil ilan edildi. Ancak yılbaşı günü hâlâ toplum tatil değildi, kutlanıyor ama tatil günleri arasına alınmıyordu.

Milletvekili Tunalı Hilmi Bey tarafından 1927 yılında yılbaşının resmî tatil olması için Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne kanun teklifi verilmişti. Ancak 27 Mayıs 1935’te çıkarılan yasayla o senenin yılbaşından itibaren 1 Ocak günü resmî tatil ilan edildi.

YILBAŞI VE NOEL FARKI

Christmas veya Noel, her yıl 25 Aralık tarihinde İsa'nın doğumunun kutlandığı Hristiyan bayramıdır. Ayrıca Doğuş Bayramı, Kutsal Doğuş veya Milat Yortusu olarak da bilinir.

20. yüzyılın başlarından itibaren Noel, Hristiyan olmayanlar tarafından da kutlanan, dinî motiflerinden arınmış, hediye alışverişi etrafında yoğunlaşan bir bayram olarak da kutlanmaya başlamıştır. Bu seküler Noel versiyonunda mitolojik figür Noel Baba temel bir rol oynar.

Noel, her yıl dünyadaki Hristiyanların çoğunluğu tarafından 25 Aralık'ta kutlanır. Bazı ülkelerde kutlamalar 24 Aralık'ta Noel arifesiyle başlar ve 25 Aralık bitimine kadar devam eder.

Yılbaşı kutlamaları yeni gelen yılı karşılamak amacıyla yapılır. Ancak günümüzde yılbaşı kutlamaları ile Noel Bayramı karıştırılmakta. Noel, Hristiyanlık inancında Hz. İsa’nın doğumunu kutlamak amacı olan bir bayramdır. İngilizcede Noel anlamına gelen Christmas’ta kullanılmaktadır.

Noel dini bir bayram özelliği taşımasına rağmen ‘yılbaşı’ böyle bir özellik taşımamakta. Yılbaşı Türkiye dahil çoğu ülkenin kabul ettiği miladi takvimin son gününden ilk gününe geçiş gecesidir. 1 Ocak bu takvime göre yılın ilk günüdür

ORTODOKS KİLİSESİNİN NOELİ 6 OCAK

Ermeni Kilisesi gibi bazı Doğu Ortodoks Kiliseleri (Süryani, Habeş, Kıpti) Jülyen takviminde 25 Aralık'a denk gelen 6 Ocak'ı Noel olarak kutlarlar. Hristiyanların çoğunlukta olduğu bazı ülkelerde pratik olarak Noel tatili yılbaşı tatiliyle birleştirilir.

Bazı Ortodoks kiliselerinin Noel'i Jülyen takvimine göre kutlamasının nedeni, miladi (Gregoryen) takvimin Katolik Papa XIII. Gregory tarafından düzenlettirilmiş olmasıdır. Bununla birlikte bazı Ortodoks kiliseleri miladi takvime dönüşüm yapmış ve 25 Aralık'ta kutlamaya başlamıştır.

İSLAM’DA YIL BAŞI HANGİ GÜN?

Hicri Takvime göre ise yılbaşı Muharrem ayının 1′inde gerçekleşir. Hicri Takvim bir Ay takvimi olduğundan 354 güne denk gelir, dolayısıyla Miladi takvime göre yılbaşı her yıl 11 gün önce gerçekleşir.

İslam inancına göre Hz. Muhammet (SAV)’in Mekke’den Medine’ye hicret ettiği Muharrem ayının 1. Günü, yeni yıl olarak kabul edilir. Fazla gösteriş ve israftan kaçınmayı emreden İslam ahlakına yaraşır biçimde günümüzde şatafatlı bir yılbaşı kutlaması yapılmaz, yalnızca kandil olarak kutlanır.

DİĞER DİNLER VE MİLLETLERDE YILBAŞI GÜNLERİ VE ADETLERİ?

Hindu İnancında Yeni yıl (Yılbaşı): Hindulara göre yılbaşı mezhepten mezhebe değişiklik göstermektedir. En yaygın kutlananı ve bilineni “Vikram Samvat” adı verilen yılbaşı kutlamasıdır. “Kurtuluş Günü” olarak da nitelendirilen bugün, Hindu Kralı’nın savaşta yenilip, bir kaplan tarafından öldürülen Oğlunu geri alarak ülkesinden Saka’ları çıkarttığı önemli bir gündür. Bu tarih yeni bir çağın ve yeni yılın başlangıcı sayılmıştır. Hindu inancı ve takvimince insanlık şuanda 2070’lerdedir.

Çin Takviminde Yeni Yıl: Çin’de hâkimiyet süren gerek Hong Kong gerek Pekin gerek Şangay hükümetleri fark etmez hepsi Miladi Takvim kullanmaktadır. Resmi olarak da 1 Ocak tarihi yılbaşı kabul edilmiştir. Ancak ülkede ilkel, felsefi ve ilahi farklı dinlere mensup geniş kitleler yaşamaktadır ve her biri kendi inancına uygun yılbaşı kutlamaları yaparlar. Eski Çin Takvimi ve 12 Hayvanlı Türk Takvimine göre her yıl bir hayvan adıyla anılmıştır. Ay esaslı oluşundan her yıl, yılbaşı değişiklik göstermektedir ve genellikle 21 Ocak ila 21 Şubat arası denk gelen tarihte kutlama yapılır. Çin Takvimine göre günümüz çağı, 4710’lardadır.

Yahudilere Göre Yeni Yıl: Bütün Yahudiler bağlılıklarında ısrar eder ve kendi takvimlerine göre yılbaşı kutlarlar. “Rosh Hashannah” diye nitelendirilen dönemdir ve sonbahar ve 7. Ayın ilk günleridir. Miladi takvimde Eylül – Ekim Aylarına denk gelir. Yahudiler, geride kalan yılları anma, değerlendirme süreciyle yılbaşına girerler. Akabinde arda kalan 10 günü kutlayarak geçirirler.

Budist İnancında Yılbaşı: Hindulardaki gibi tarihlerde değişiklik görülmektedir. Ayın tam dolunay olduğu gün tüm Budistler yılbaşını seçer ama tercih edilen aylar farklılık gösterir. Sri Lanka, Tayland gibi ülkelerde Nisan ayı içinde ilk dolunay kutlanırken, Vietnam ve Kore gibi ülkelerde Ocak Ayının ilk gününde kutlama yapılır. Gelenekleri Yahudi inancına bir nevi benzerlik göstermektedir. Geçmiş hataların gözden geçirilmesi, yeni yılda dilek tutulması ve akabinde kutlama yapılması bilinen özellikleridir.

İran ve Türk Takvimlerinde Yılbaşı (Nevruz – Norous): İranlılar Norouz derken, Türk toplulukları “Nevruz” olarak adlandırır. Baharın gelişi ile yeni yıla girilir. Orta Asya ve Ön Asya’da kutlanmaktadır. 20 veya 21 Mart, yılbaşı kabul edilir. Türkiye’de ilk dönem yönetim baskılarıyla yasaklanmış, günümüzde ise Türklerin özgün bayramı olmasına rağmen, Türkler tarafından neredeyse kutlanmaz olmuştur.

Tayland, Kamboçya ve Laos’ta yılbaşı: 13 Nisan’dan 15 Nisan’a kadar kutlanır. Özellikle Tayland’da bu kutlama su dökerek gerçekleşir.

1 NISAN ŞAKASININ YILBAŞINDA ANLAMI?

Roma İmparatoru Sezar M.Ö. 46 yılında takvimin başlangıcını ocak ayı olarak ilan ettiyse de çok uzun bir süre daha, 16. yüzyılın ortalarına kadar Avrupa'da yeni yıl geleneksel olarak, bahar aylarının başlangıç tarihi olarak da kabul edilen mart ayının 25'inde başlardı.

Sezar'dan tam 1610 yıl sonra, 1564 yılında Fransa kralı IX. Charles, yıl başlangıcını ocak ayının 1. gününe aldı. Daha önce Avrupa'da yaygın olan yıl başlangıcı 25 Mart'tı. O zamandaki iletişim şartlarıyla Charles’ın bu kararı fazla yayılmadı. Duyanlar ise protesto amaçlı eski adetlerine devam ettiler. 1 Nisan'da partiler düzenlediler. Diğerleri ise onları Nisan aptalları olarak nitelendirdiler. 1 Nisan'a "aptallar günü" adını verdiler. Bugünde herkese sürpriz hediyeler verdiler, gerçek olmayan haberler ürettiler. Yıllar sonra ocak ayının yılın ilk ayı olmasına alışılınca, Fransızlar 1 Nisan gününü kültürlerinin bir parçası görerek devam ettirdiler. Oradan da bütün dünyaya bir şaka günü olarak yayıldı.

Kim Ne derse desin Bu günlerin dini imgelemesinden ziyade toplumların bir yeniden başlama ve ölçme değerlendirmeyi planlayarak stratejilerini oluşturmaya faydaları vardır. Bizler tüm harcamalarımızı, ekonomimizi, hedeflerimizi, planlarımızı bu döngülerin içerisinde sayısal ve duyusal verilere nakşederek anlam kazandırırız. O nedenle strese girmeden bu günlerin keyfini sürelim.

Gelin Hep Birlikte Resmi veya Dini Günlerimizi Planlarımız içine Katalım. İzinlerimiz ve Tatillerimizi Şimdiden Netleştirelim.

2023 Dini ve Resmî Tatiller Günlerimiz:

2023 DİNİ GÜNLER

· 23 Ocak 2023 Pazartesi Üç Ayların Başlangıcı

· 26 Ocak 2023 Perşembe Regaip Kandili

· 17 Şubat 2023 Cuma Miraç Kandili

· 06 Mart 2023 Pazartesi Berat Kandili

· 23 Mart 2023 Perşembe Ramazan Başlangıcı

 17 Nisan 2023 Pazartesi Kadir Gecesi

· 20 Nisan 2023 Perşembe Arife

  21 Nisan 2023 Cuma Ramazan Bayramı (1. Gün)

 22 Nisan 2023 Cumartesi Ramazan Bayramı (2. Gün)

23 Nisan 2023 Pazar Ramazan Bayramı (3. Gün)

 27 Haziran 2023 Salı Arife

 28 Haziran 2023 Çarşamba Kurban Bayramı (1. Gün)

 29 Haziran 2023 Perşembe Kurban Bayramı (2. Gün)

30 Haziran 2023 Cuma Kurban Bayramı (3. Gün)

01 Temmuz 2023 Cumartesi Kurban Bayramı (4. Gün)

 19 Temmuz 2023 Çarşamba Hicri Yılbaşı

· 28 Temmuz 2023 Cuma Aşure Günü

 26 Eylül 2023 Salı Mevlid Kandili

RESMİ TATİLLER

·Yılbaşı 1. Gün 01 Ocak 2023 Pazar

Ramazan Bayramı Arifesi 1/2 Gün 20 Nisan 2023 Perşembe

· Ramazan Bayramı 1. Gün 21 Nisan 2023 Cuma

 Ramazan Bayramı 2. Gün 22 Nisan 2023 Cumartesi

 Ramazan Bayramı 3. Gün 23 Nisan 2023 Pazar

 Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı 1 Gün 23 Nisan 2023 Pazar

 Emek ve Dayanışma Günü 1 Gün 01 Mayıs 2023 Pazartesi

  Atatürk’ü Anma ve Gençlik Spor Bayramı 1 Gün 19 Mayıs 2023 Cuma

 Kurban Bayramı Arifesi 1/2 Gün 27 Haziran 2023 Salı

 Kurban Bayramı 1. Gün 28 Haziran 2023 Çarşamba

 Kurban Bayramı 2. Gün 29 Haziran 2023 Perşembe

 Kurban Bayramı 3. Gün 30 Haziran 2023 Cuma

Kurban Bayramı 4. Gün 01 Temmuz 2023 Cumartesi

 Demokrasi ve Milli Birlik Günü 1 Gün 15 Temmuz 2023 Cumartesi

 Zafer Bayramı 1 Gün 30 Ağustos 2023 Çarşamba

Cumhuriyet Bayramı 1/2 Gün 28 Ekim 2023 Cumartesi

 Cumhuriyet Bayramı 1. Gün 29 Ekim 2023 Pazar

BONUS; Radyo Programımızda çaldığımız şarkılarımızın listesini merak edenler çok olmuş. Buyrun sizin için seçtiklerimiz;

Yeni Yıl Programı Şarkı Listesi

1. All I Want for Christmas Is You - Mariah Carey

2. Last Christmas - Wham!

3. Believe - Josh Groban

4. Harry Connick Jr. - Rudolph the Red-Nosed Reindeer (Audio)

5. ABBA - Happy New Year (Video)

6. Ed Sheeran & Elton John - Merry Christmas [Official Video]

7. Feliz Navidad' is taken from Andrea, Matteo & Virginia Bocelli’s new album ‘A Family Christmas’.

8. The Most Popular Russian New Year's Song (ENG SUBS)

9. Jingle Bells in 20 Different Languages (MULTILANGUAGE)

10. Yeni Yıl Bizlere Kutlu Olsun (1979) | TRT Arşiv

Cihan FULSER

• (Koçların Mekânı) YouTube Kanal Ortağı ▪️ Podcaster ▪️

• (Bugün, Hemen, Şimdi!) Radyo Yayıncısı ▪️ Yazar ▪️ Konuşmacı

• Koç ▪️ Mentor ▪️ Eğitmen ▪️ Liderlik ▪️ Danışman (İş Geliştirme, Marka, Yönetim, Kişisel Gelişim, Satış, Pazarlama)