SALEBİN TARİHİ VE FAYDALARI

İlk olarak Ortadoğu şehirlerinde yetiştirilen ve 8. yüzyılda kullanılmaya başlanan salep bitkisi aslında o yıllardan önce de biliniyordu. Ancak salep içecek olarak kullanılmasından daha çok tıp ve ticarette kullanıldı; hatta mitolojide de salebe rastlanır. O yüzden asıl keşfinin 8. yüzyılda olduğunu söylesek yanlış olmayacaktır. 8. yüzyıl Türkler’in İslamiyet'i kabul ettiği dönemlere denk gelir. O dönemlerde alkollü içeceklerin yasaklanması salebe olan talebin artmasını sağlamış ve hatta "salep dükkanları" bile açılmış.

Tarihi tıp filozofu İbni Sina "Kanun" adlı eserinde salebe dair detaylı bilgilere yer verir. Salebe iştah açıcı, zihin açıcı gibi nitelemelerle açıklık getirmeye çalışır. En önemli verilerden bir diğeri ise Osmanlı'nın macun defterlerinde yazılıdır. Padişahlar için hazırlanan macun tariflerinin kaydedildiği bu defterin farklı bölümlerinde saleple ilgili bilgiler vardır.

Salep Faydaları Nelerdir?

Doğal ve saf salep tozu içerisinde katkı maddesi barındırmadığı için sağlığa pek çok yönden fayda sağlar. Salebin faydaları şu şekilde sıralanabilir:

Üst Solunum Yollarını Yumuşatır

İçerisinde yer alan musilaj bileşeni sayesinde boğaz yollarını yumuşatır. Dolayısıyla öksürük, nezle ve bronşit gibi üst yolunum yolu hastalıklarının tedavisinde yararlıdır.

Regl Sancılarına İyi Gelir

Sancılı adet dönemi geçiren kadınların salep tüketmesi oldukça faydalıdır. Çünkü salep, regl sancılarının dinmesine destek olur. Ayrıca gebelikte sıklaşan rahim kasılmalarının azalmasına ve gebeliğin daha kolay geçmesine yardımcı olur.

Beslenme Üzerinde Olumlu Etki Sağlar

Salebin en önemli faydalarından birisi de iştahı açmasıdır. Eğer düzensiz besleniyorsanız ve iştahsızlıktan yakınıyorsanız her gün bir iki bardak salep içebilirsiniz.

Bağırsak Yollarını Düzenler

Salep içindeki musilaj bileşeni, bağırsak hareketlerinin düzenlenmesinde oldukça olumlu katkılar sağlar.Bebeklerin ve yetişkinlerin kabızlık şikayetlerini ortadan kaldırır. Midedeki hazımsızlığı giderir. Ayrıca çocuklarda görülen bağırsak kurtlarının da düşmesinde ve ishalin ortadan kaldırılmasında etkilidir.

Vücut Sıcaklığını Dengede Tutar

Grip veya nezle gibi hastalıklarla karşılaşmanız durumunda vücudunuzda titreme veya üşüme gibi şikayetler hissedebilirsiniz. Solunum yolu hastalıklarında veya çok soğuk etkisi altında kalmanız durumunda bir bardak salep içerek sıcaklığınızın dengede kalmasını sağlayabilirsiniz. Ter atacağınız için kısa sürede hastalıktan kurtulmanıza yardım eder.

Direncinizi ve Kuvvetinizi Artırır

Kalp sağlığınıza destek olur, bünyenizi daha kuvvetli ve dirençli hale getirmeye yardımcı olur.

Sinirlerinizi Yatıştırır

Salebin gergin ve sinirli olduğunuz zamanlarda da tüketilmesi önerilir.  Salebin yumuşak içimi, gergin ve sinirli anlanızda rahatlamanızı sağlar, bedeninizi sakinleştirir.

Salebin Gelişimine de Kısaca Değinelim

Bitkinin gelişimi, eski yumrunun yeni yumru oluşturması şeklinde olur. Geçen yıldan kalan yumru, bahar mevsimlerinde kökleri aracılığı ile yeni yumrunun gelişmesine yardım eder. Yeni yumru oluşumundan sonra da eskinin işlevini kaybettirir. Salebin yapımında ise bu yeni yumrulara ihtiyaç duyulur. Tarladan alınan yeni yumrular kaynatılır ve daha sonra güneşte kurutulur. Bu işlem yumruların gelişimini durdurmak için yapılır.

Çünkü topraktan çıkıp doğrudan işleme tabi tutulmadan bir süre bekletilen yumrularda bahar aylarına doğru enzimatik faaliyetlere bağlı olarak yeni orkide çiçekleri oluşur. Yumruların kaynatılmasının bir diğer nedeni ise, lezzetini ve aromatik karakterlerini açığa çıkartmaktır. Ardından kurutulan bu yumrular taş değirmende öğütülerek kullanıma hazır hale getirilir.

Salebin İçeriğinde Neler Var?

Kış içeceğimiz salebe yumuşaklık veren ve salebin hafif içimli olmasını sağlayan özellikler şüphesiz içinde bulunan bileşenlerde saklı. Salebin içinde nişasta, uçucu yağ, azotlu maddeler ve musilaj yer alır. Salebin faydaları konusunda ise içinde bulunan bu musilaj bileşeninin büyük bir öneme sahip olduğunu görüyoruz. Ayrıca salep, yumuşaklığını da hafif yapışkan özelliği bulunan musilaj sayesinde kazanır. Salepten gerçek anlamda yumuşak ve hafif bir lezzet alabilmek için taze ve katkısız olmasına dikkat etmek gerekir.