İsteğe bağlı sigortayla nasıl emekli olunur?

Sigortalı olarak bir işte çalışmayan ev kadınları emekli aylığı bağlatmanın yollarını arıyor. Ev kadınlarının,  isteğe bağlı sigorta primi ödeyerek emekli olmaları mümkün. Bu şekilde emekli olabilmek için düzenli prim ödemek gerekiyor. Sigortalı olarak çalıştığı halde sonradan işten ayrılanlar da eksik prim günlerini tamamlamak için isteğe bağlı sigorta yaptırabilir. 4/a'dan isteğe bağlı sigortaya, isteğe bağlı sigortadan 4/a'ya geçiş yaparak daha kısa sürede emekli olmak da mümkün. Bu haktan yararlanabilmek için dikkat edilmesi gereken ayrıntılar bulunuyor.

Sosyal güvenlik sistemi, herhangi bir işte çalışmayan, ayda 30 günden az çalışan veya işten çıktığı için prim günü eksik olanların isteğe bağlı sigorta sayesinde emekli aylığı bağlatabilmesine olanak tanıyor. Bu konuda ihtiyaç duyan kesimlerin başında ev kadınları geliyor.

2008 yılı öncesinde isteğe bağlı sigorta SSK, BAĞKUR veya Emekli Sandığı kapsamında yaptırılabiliyordu. 2008’de sistem değiştirilerek, tüm isteğe bağlı sigortalılar BAĞ-KUR (4/b) kapsamında değerlendirilmeye başlandı.

İsteğe bağlı sigorta primini 4/a statüsünde ödeyenler daha az primle ve daha erken yaşta emekli olabiliyordu. İsteğe bağlı sigorta 4/b statüsüne alınınca daha fazla prim ödemek ve daha geç yaşta emeklilik uygulaması zorunlu hale geldi. Bununla birlikte, isteğe bağlı sigorta ile başlayıp uygun tarihte 4/a'ya geçiş yapanlar, daha avantajlı koşullarla ve daha erken emekli olabiliyor.

1261 GÜN 4/A'LI ÇALIŞMAK ERKEN EMEKLİ EDEBİLİR

İlk defa sigorta girişi 2008 yılından önce olup da birden fazla statüde çalışması bulunanların emeklilik işlemlerinin hangi statüden yapılacağı, son 7 yıldaki çalışmasına göre belirleniyor. Son 7 yıl içinde en çok hangi statüde geçirilmişse emeklilik işlemleri o statüden gerçekleştiriliyor.

İsteğe bağlı sigorta primi ödeyenler, SSK statüsünde emekli olabilmek, doğru zamanda 4/a'ya geçiş yapmalı. Örneğin, isteğe bağlı sigortada devam ettiği takdirde 58 yaşında emekli olabilecek bir kadın sigortalı, 4/a'lı olarak 56 yaşında emekli olabiliyorsa 56 yaşından 3.5 yıl önce 4/a'ya geçiş yapabilir. 4/a statüsünde bin 261 gün prim ödedikten sonra emeklilik dilekçesi verdiğinde, iki yıl daha erken emekli olabilir.

BAZEN DE İSTEĞE BAĞLI SİGORTAYA GEÇİŞ DAHA AVANTAJLI

Sosyal güvenlik sistemimiz çok sık değiştiği için, her dönemin ve her statünün farklı emeklilik koşulları bulunuyor. Genel olarak 4/a'ya geçiş yapmak daha kolay emeklilik imkanı vermekle birlikte, bazen 4/a'dan isteğe bağlı sigortaya geçmek daha avantajlı olabiliyor. Bu avantaj daha çok, ilk defa çalışmaya “ileri yaşta” ve 8 Eylül 1999 ile 1 Ekim 2008 tarihleri arasında başlayanlar için söz konusu.

Örneğin, 45 yaşında iken Aralık 1999'da ilk defa sigortalı olarak çalışmaya başlayan bir kadın, SSK'dan 7000 prim günüyle 58 yaşa veya 25 yıl sigortalılık + 4500 prim günüyle yine 58 yaşa tabi olur. Ancak, 7000 prim gününü 65 yaşında, 25 yıl sigortalılık süresini ise 70 yaşında doldurabilir. 60'ından sonra istese de sağlığı elvermediği için çalışamama riski olan söz konusu kadının bu koşullarla 4/a'dan emekliliği çok zordur.

Oysa, aynı kadın 4/b statüsünden 5400 prim günüyle 60 yaşında emekli olabilir. Bunun için 56 yaşının ortalarında iken 4/a'yı bırakıp 1261 gün isteğe bağlı sigorta primi yatırması yeterli. Böylece hem 1600 gün (4.5 yıl) daha az prim öder, hem de daha erken emekli olur.

Sözünü ettiğim tarihler arasında ve geç yaşta işe başlayan kadın veya erkek sigortalıların doğru zamanda isteğe bağlı sigortaya geçiş yapmaları büyük avantaj sağlar.

İSTEĞE BAĞLI SİGORTA PRİMİ NE KADAR?

İsteğe bağlı sigorta prim primi, asgari ücret ile bunun 7.5 katı arasında değişen tutarlar üzerinden, sigortalının kendisi tarafından belirleniyor. Herhangi bir tutar tercihinde bulunmayanlardan ise asgari ücret üzerinden prim alınıyor. Aylık prim tutarı, beyan edilen prime esas kazancın yüzde 32'si oranındadır. Örneğin, 2019 yılı için asgari ücret üzerinden prim ödeyenlerden 818.70 lira prim alınır. Tavandan prim tutarı ise 2019 yılı için 6 bin 140 liradır.

İsteğe bağlı sigorta priminin yüzde 20’si malullük yaşlılık ve ölüm sigortası, yüzde 12’si genel sağlık sigortası primi olarak alınıyor.

Türkiye ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde Türk müteahhitlerince çalıştırılan işçilerden GSS primi alınmadığı için onlar isteğe bağlı sigorta için yüzde 20 oranında prim ödüyor.

KİMLER İSTEĞE BAĞLI SİGORTA YAPTIRABİLİR?

İsteğe bağlı sigorta yaptırabilmek için aranan şartlar şöyle:

Türkiye’de ikamet etmek,

Zorunlu sigortalı olmayı gerektirecek şekilde çalışmamak,

Sigortalı olarak çalışmakla birlikte ay içerisinde 30 günden az çalışmak ya da tam gün çalışmamak,

Kendi sigortalılığı nedeniyle aylık bağlanmamış olmak,

18 yaşını doldurmuş bulunmak,

Sosyal Güvenlik Kurumu’na isteğe bağlı sigorta talebinde bulunmak.

Kaynak.Habertürk