ÇİLEĞİN FAYDALARI NELERDİR
Gıda/içecek sektöründe yaprak ve meyvesinin kullanımıyla dikkat çeken, hoş kokusu ve beğenilen tadı ile vazgeçilmezler arasında yer alan çilek faydaları ile de bir çok bilimsel ve klinik çalışmalarda denenmiştir. Makro ve mikro bileşenleri ile zengin içeriğe sahip meyvenin insan vücudunda birçok metabolik yararları olduğu düşünülür.
Çilek günümüzde 20'den fazla türü bulunan gülgiller ailesinden bir bitkidir. Halk arasında yaygın olarak bilinen türü ise bahçe çileğidir. Kalori indeksinin düşük olması ile yazın favori meyveleri arasında yer alan çileğin faydaları içeriğinden kaynaklıdır. Vitamin ve mineral açısından zengin olan meyve A, B (en çok folik asit), C vitaminleri ile kalsiyum, potasyum, fosfor, demir minarellerini yoğunlukla ihtiva eder. Bununla birlikte, fonksiyonel etken madde içeriğine sahip olması çileğin faydalarını yükseltir. Bu komponentler arasında polifenoller, antosiyaninler, yağ asitleri, lifler, bazı sekonder metaobolitler vardır. Özellikle çileğe rengini veren antosiyaninler flavonoid özellikte olan özel bir renkli pigmenttir. Ayrıca, zengin lif içeriği sindirim sistemi üzerinde çileğin faydalarını diğer meyvelerden ayırır. Bu bağlamda, suda çözünür ve suda çözünmeyen lifleri bulundurması çok yönlü etkileri ortaya çıkarır.
Dengeli Beslenmede Çileğin Faydaları Hangi Yönden Dikkat Çeker? İnsan vücudunun temel besin kaynakları arasında yer alan karbonhidratlar, yağlar ve proteinler günlük olarak yeterli düzeyde tüketilmesi önerilir. Son zamanlarda, hazır gıda ürünlerinin ve katkı malzemelerinin sofralara taşınması vücudun işleyişinde bazı mekanizmaları bozduğu gözlemlenmiştir. Vücut, temel besinleri günlük olarak alsa da aynı anda alınan zararlı maddelerin uzaklaştırılmasında antioksidan, detoksifiye sağlayan, antimikrobiyal ya da iltihap önleyici bazı maddeler öne çıkmıştır. Çileğin faydalarında da bu işlevlerin bulunması günlük tüketimini arttıran ana nedenlerdir. Ayrıca, kilo vermek için birçok diyet çeşidinin merkezinde ödem oluşturan toksin maddelerin atılması ile kalori sınırlayıcı beslenme vardır. C vitamini ve flavanoid kompleksinden oluşan çileğin faydaları vücutta istenmeyen toksinlerin atılmasını sağlayarak güçlü bir detoksifiye sağlamaya destek olur. Diğer bir taraftan, lifçe zengin meyvenin bağırsak hareketlerini desteklemesi metabolizmanın hızlanmasına da yardımcı olur.
Çileğin Faydaları Nelerdir?
Prebiyotik özelliği gösterir: Lif içeriği bağırsaklarda yaşayan yararlı bakteriler açısından prebiyotik özellik göstererek daha uzun yaşamasına vesile olur. Böylece, bağırsaklarda kimyasal sindirimin sağlanmasına katkı sağlar. Glisemik indeksi düşüktür: Kan şekerinde ani değişiklere sebep olmamasıyla beraber enerji açığının da oluşmasını engellemeye yardımcı olur. Tokluk hissi vermeye yardımcı olur: Sindirimi yavaşlatarak sindirilen metabolitlerin kana karışmasını dengelemeye yardımcı olur. Kolesterol gibi yağ birimlerinin kanda çok miktarda yükselmenin önüne geçilmesinde de destekleyicidir. Bunun sonucunda total kolesterol ve LDL'nin (kötü huylu kolesterol) kanda düzeylerin azalmasına yardımcıdır. Antioksidan açısından zengindir: Antioksidanlar vücutta zararlı maddelerin birikiminin hücre ve organ düzeyinde azalmasını destekler.
Yine antioksidanlar, kronik hastalıklar olarak bilinen diyabet, kalp, kanser, alzheimer gibi hastalıklara yakalanma riskinin azalmasında destekleyicidir. Afrodizyak özellikli etken maddeleri barındırır: Bu özelliği libido dengeleyici bir etki alanı da yaratmaya yardımcı olur. C vitamini açısından zengindir: Kanser, diyabet, inme ve kalp hastalığı gibi ciddi sağlık sorunlarının riskini azaltmaya yardımcı olan C vitamini ve diğer antioksidanlar açısından zengindir. Magnezyum ve fosfor kaynağıdır: Fosfor, hafızayı güçlendirici, öğrenme becerilerinin korunması ve nörodejenaratif hastalıklara yakalanma riskini minimize edilmesinde yardımcıdır. Kalsiyum içeriği ile diş minesini korur: İskelet sistemi hastalıklarına ağrı sürecini azaltmaya ve onarım-yenilenme sürecini hızlandırmayı da destekler. Bağışıklık sisteminin güçlenmesini destekleyen vitaminler içerir: Çileğin içerisindeki vitamin ve bileşenler mikroorganizmalara karşı ekstra bir savunma kalkanı oluşturma özelliğine sahiptir.
Çileğin Yan Etkileri Var mıdır?
Her meyve ve sebzede olduğu gibi çilek meyvesinin de gıda koteksinde günlük olarak tüketilmesi önerilen bir miktarı vardır. C vitamini içeriği ile dikkatleri üzerine toplayan meyvenin günlük 8 adet tüketildiğinde C vitamini ihtiyacını karşıladığı belirtilir. 100 gram çileğin kalori değeri 32 Kcal kadardır. Diyete bu meyve eklenmek isteniyorsa günlük bir çay bardağı kadarının (150 gram) yeterli olabilir. Tüm bu faydalarının ötesinde fazla tüketildiğinde bazı alerjen durumlar gelişebilir. Potasyum ve fosfor seviyesinin yüksek olması nedeniyle böbrek yetmezliği hastalığı olan kişilerin uzman hekime danışarak tüketmesi önerilir. Ayrıca, çocukların bu meyveye karşı alerjen duyarlılığı daha fazla olabilir. Polen alerjisi olan kişiler için çileğe de dikkat çekilerek huş ağacı poleni ya da elmaya duyarlı kişilerin dikkatli tüketmesi tavsiye edilir. Tüm meyvelerde olduğu gibi tam anlamıyla yıkanması önemliyken yeterince özen gösterilmediği taktirde çeşitli mikrobiyal bulaşmalar söz konusu olabilir.
