AKIL SAĞLIĞI YERİNDE OLAN İNSAN
Aklı insana verilmiş bir güç olarak görür ve bu güç ile kendi aklını da, başkalarının aklını da iyi işler yapmak için kullanır. İradelidir, hızlı düşünür, doğruyu görür, hatada yapmadan idealine ulaşmak için her şeyi yerli yerinde yapmasını bilir.
Akıl, “cinsiyeti olmayan” ve her insanda doğal olarak bulunan güçtür. Akıllı insan, kızmaz, ayakta uyumaz, tembellikten uzak durur. Aklın gücünü kılı kırk yararak kullanan kar eder, kullanmayan da hem kendisine, hem de etraflarına zarar verir.
Akıllı insan;
Bilimden uzak yaşamaz. İlmin vatanının da, bir şahsa bağlılığının da olmadığını ve ilimi ilim diye bilir. Dünya üstünde en yeni ne kadar ilim varsa zavallı olarak yaşamamak için, onları arayıp bulmayı, öğrenmeyi, okumayı sever ve yeni bilgiler öğrenmeye önem verir.
Eşsiz ve örnek insan tipidir. Manevi değerlerin bozulmasına, maddenin ön plana çıkıp insanı mutsuz yaşamasına sebep olan, pis kokuları olan işler ve davranışlar yapmaz. Üstün işler yapmak için kendini yorar. Kendinde bulunan güzelliklerin başkalarında da olmasını ister.
Sevilir ve aranır. Her canlı gibi yaratılma sebeplerini, varlığının anlamını çeşitli akıl ilkelerini ve akıl yürütme yöntemlerini kullanarak çözer. Düşündüğü her düşüncenin geleceğini, yaratacağını ve hem iyi hem de kötü şeylerde ne verirse onu alacağını bilir.
Ahlak kurallarına sahip çıkar, korur ve yaşaması için çalışır. Hayatın yasalarını öğrenir ve ona uyarak hem kendi, hem de başkalarının hayatlarını iyileştirmek için, kendi acılarını iyileştirerek katıksız sevgiyle yaşar. Kendine değer verir.
Sevimli işler üretir. Çevresiyle kararlı, dengeli, iyi ve uyumlu ilişkilerle kurar. Hayatını da, kendini de sever. Herkesin hak ve özgürlüklere saygı duyar. Kendi değerini, sahip olduğu öz kaynağını, tüm yeteneklerini, özelliklerini, yapacakları ve yapamayacaklarını bilir.
Akıl sağlığı yerinde olan ve vicdanını yitirmeyen insan; İnsanlığın yücelmesi için olumlu düşünür Düşüncelerinin eleştirilmesinden rahatsız olmaz, hataları olduğunda da kabul eder. Güzel işler yapan kim olursa olsun onları güzel söz ve davranışlarla yüceltir.
Aklını kullanarak, kimseye boyun eğmez ve eğdirmez. İnsanca yaşamak için, yaratıcı yetenekleriyle insanların hoşlanacağı ve faydalanacakları sevimli işler yapar. Alın teri ve göz nuruyla çalışarak, nasıl para kazanacağını da nasıl para artıracağını da bilir.
İnsanların ayakta durması ve düzgün hayat yaşaması ve dünya işlerini yürütmesi için, bilgilerini ve bildiklerini başkalarına aktarmayı sever. Kendini beğenme duygusuna kapılmaz, mutlu yaşamak için kalbi her an uyanık yaşar. Kişiliğiyle hayatı güzelleştirir.
Alnı açık ve insan olarak yaşamak için, insanı insan yapan aklı kullanarak, yapmak istediği şeyleri "en güzel şekilde” işin tekniğine uygun şekilde yapar. Aklı akıldan, eli elden üstün gördüğü için danışmayı sever. İyilik yapmayı sever ve her ilme kıymet verir.
Sonuç olarak, akıl sağlığı yerinde olan, “adil yargıda bulunur, doğruyu, yanlışı bilir ve anlar. İnsan için yaratılan her şeye kötülük ve zulümden yapmaktan sakınır”. İnsanı cahil yaşamaktan alıkoyar, iyi ile kötüyü ayırt eder ve kimsenin hakkını yemez ve insanları ruhen iyileştirir.
