ORTA KULAK İLTİHABI KIŞ AYLARINDA ARTIYOR
Özellikle çocuklarda sık rastlanan bir sağlık sorunu olan orta kulak iltihabı ihmale gelmiyor. Çünkü yaptığı ağrı bir yana tedavi edilmeyen orta kulak iltihabı işitme kaybına, hatta menenjite bile sebep olabiliyor.
Peki orta kulak iltihabı neden özellikle çocuklarda görülüyor? Hangi aşamada cerrahi yöntemlerle tedavi ediliyor? Korunmak mümkün mü? Marmara Üniversitesi Pendik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Ana Bilim Dalı Başkanı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Çağatay Oysu ile merak edilenleri konuştuk.
Çocuklar anatomik olarak daha yatkın
Orta kulak iltihabının genellikle bir üst solunum yolu enfeksiyonunun kulağa yayılması ile başladığını söyleyen Prof. Dr. Oysu, hastalığın semptomlarını ise şöyle anlatıyor:
“Orta kulak boşluğunda sıvı toplanması, bununla birlikte kulakta doluluk hissi, ağrı, ateş ve işitme kaybıyla kendini gösteriyor.”
Yetişkinler de tıpkı çocuklar gibi hayatları boyunca pek çok kez üst solunum yolu enfeksiyonu geçiriyor. Buna rağmen orta kulak iltihabı yetişkinlerden ziyade çocuklarda çok daha sık görülüyor. Sebebini Prof. Dr. Oysu'dan öğreniyoruz:
“Çocuklarda anatomik yapının farklılığından dolayı orta kulak enfeksiyonuna yatkınlık var. Orta kulakla burnun arkasındaki geniş kısmı birleştiren bir östaki tüpü var. Bu östaki tüpünün anatomik özellikleri, çocuklarda burun ve genizdeki enfeksiyonu orta kulağa daha çabuk ulaştırıyor ve bu nedenle daha çabuk enfekte oluyor.”
Üst solunum yolu enfeksiyonları baş neden
Orta kulak enfeksiyonunu kış aylarında daha sık görülüyor. Çünkü soğuk havalarda daha fazla üst solunum yolu enfeksiyonu geçiriliyor. Ancak Prof. Dr. Oysu, bu noktada bir detaya dikkat çekiyor:
“Her üst solunum yolu enfeksiyonundan sonra orta kulak iltihabı olmaz. Ama orta kulak iltihabı hemen hemen çoğunlukla üst solunum yolu enfeksiyonuyla birlikte görülür.”
Peki, bir kere orta kulak iltihabı geçiren birinde bu hastalık tekrar edebiliyor mu? Prof. Dr. Oysu, genellikle tekrar edebileceğini söylüyor. Hatta buna "rekürren (tekrarlayan) orta kulak enfeksiyonu" dendiğini ve sık olması durumunda cerrahi müdahaleye bile gidilebileceğinin altını çiziyor.
Sık tekrar ederse kulağa tüp takılıyor
Prof. Dr. Oysu, standart bir orta kulak iltihabının tedavi sürecini ise şöyle anlatıyor:
“Eşlik eden üst solunum yolu enfeksiyonu tedavisine ek olarak antibiyotikler de ekleniyor. Eğer ağrı çok fazla, çocuğun kulağında basınç hissi de çoksa kulak zarına küçük bir çizik atarak oradaki iltihabı boşaltıyoruz. Kulak zarına atılan çizik kısa sürede iyileşiyor.”
Ancak orta kulak enfeksiyonu sık sık tekrar ediyorsa farklı bir tedavi yöntemine geçiliyor. Hastanın kulağına bir tüp takılarak tekrar eden enfeksiyonun önleniyor. Kulağa tüp takma işleminin kolay bir işlem olduğuna değinen Prof. Dr. Oysu, çocuklarda bu işlem için izledikleri yolu şöyle anlatıyor:
“Yetişkinlerde lokal anesteziyle bile takılıyor Çocuklarda ise genel anestezi uyguluyoruz. Bu çocuklarda çoğunlukla geçirdikleri üst solunum yolu enfeksiyonundan dolayı geniz eti de büyümüş oluyor. Geniz etinin yapısı bir karnabahar gibi... Girintili çıkıntılı olduğu için de bol miktarda bakteri tutma eğilimi var. Tüp takarken geniz etini de alıyoruz. Tüpü genellikle sonbahar ve kış gibi takıyoruz. Sıklıkla ilk taktığımız tüpler kendiliğinden beş-altı ayda atıyor. Ancak tüp kendiliğinden atmadıysa biz çocuğun denize, havuza gireceğini varsayarak tüpü alıyoruz.”
Sonraki senelerde de yine orta kulak iltihabının çok sık tekrar etmesi söz konusuysa bu kez kalıcı tüp takıldığını belirten Prof. Dr. Oysu, “1-1,5 sene sonra çocuktaki östaki borusu erişkin özelliklerine kavuştuğunda enfeksiyonun tekrar etmeyeceğini düşünüyorsak, o zaman alıyoruz” diyor.
İşitme kaybına yol açabiliyor
Orta kulak enfeksiyonu tedavi edilmese de iyileşebiliyor. Ancak ağrısı ve yüksek ateşe sebep olması bir yana nadiren de olsa önemli sorunlara yol açabiliyor. Kulak zarının içindeki iltihabın basınçla yırtılması bunlardan biri… Diğer önemli bir sorun ise daha nadir görülmekle birlikte "mastoidit" denilen kulağın arkasındaki kemiğin iltihaplanması. Prof. Dr. Oysu, bu durumun menenjite dahi yol açabileceğinin altını çiziyor. Tedavi edilmeyen orta kulak iltihabının işitme kaybına da neden olabileceğini vurguluyor.
“Genellikle orta kulak iltihabı sırasında bir işitme kaybı oluyor. Orta kulak sıvıyla dolduğu için çocuk az duyuyor. Tedaviyle birlikte bu sıvı kaybolunca işitme geri geliyor. Ancak çok sıkı tekrar ediyorsa bazen kulağın içindeki kemikçiklerde erozyon oluyor. Bu erozyona bağlı olarak da kalıcı işitme kaybı görülebiliyor.”
Orta kulak enfeksiyonundan tamamen korunmak mümkün değil. Ancak görülme riski, alınacak bazı önlemlerle azaltılabiliyor. Bunun için rutin aşılama takvimine göre çocukların aşılanarak bakterilere karşı direnç kazandırılması önemli. Yine çocuklar grip veya nezle olduğunda burnunun açık tutulması da orta kulak iltihabı olma olasılığını düşüren etkenler arasında yer alıyor.
