HANGİ BESİNLERDE SELENYUM VAR
Vücudumuzun düzenini sağlayan, metabolizmanın çalışmalarını düzenleyen, hücre zararına yol açan oksidanlara karşı savunma geliştiren selenyum, selenoproteinlerdendir.
Bedenimiz, yaşamsal aktiviteler sırasında çok sayıda hasar ile karşı karşıya gelir. Selenyum ise hem savunma mekanizması oluşturur hem de hasarı giderme özelliğine sahiptir. Selenyum üreme, metabolizma, tiroidin doğru çalışması, DNA oluşturulması gibi temel sistemlerde oldukça etkili bir besin değeridir. Ayrıca oksidanlara karşı hücreleri korur ve enfeksiyonlara karşı vücudun savunmasına yardımcı olur. Araştırmalar, selenyum seviyesinin azalmasının kanser riskini artırdığını, kardiyavasküler rahatsızlıklara, kavrama yeteneğinin azalmasına ve tiroid hastalıklarına neden olduğunu ortaya koyuyor. Ayrıca selenyum seviyesinin azalmasının obezite ile ilgili olduğu da düşünülüyor.
DNA’yı tamir ediyor
Selenyumun en önemli yararlarından biri DNA’nın tamir edilmesinde etkin olması. Ayrıca iç salgı bezlerinin bazı kanser türlerine karşı önleyici rol oynamasına da yardımcı oluyor. Kanser ile selenyumun ilişkisi tıp dünyasında henüz tartışma konusu. Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi, 2003’te kansere karşı etkili besin maddeleri listesinde selenyuma da yer verdi. 2016’da bir başka araştırma, yüksek selenyum içeren beslenme ile kansere savunma oluşturulabildiğini ortaya koydu.
Kalp ve damar sağlığı için selenyum
Selenyumun kalp ve damar hastalıkları riskini azalttığına dair yapılan araştırmalardan biri 2006 yılında yayınlandı. Bazı kalp hastalıkları uzmanları, hem damar hem de kalp rahatsızlıkları için ameliyat olacak hastalarına öncesinde yüksek selenyum içeren beslenme programları uyguluyorlar.
Bağışıklık sistemini kuvvetlendirmeye yardımcı oluyor
Yüksek miktarda selenyum, bağışıklık sistemini kuvvetlendirmeye yardım ediyor. Bulaşıcı hastalıklara, virüslere, grip gibi hastalıklara ve hepatit C’ye karşı vücudun savunmasını destekliyor. Selenyum ayrıca kas kütlesinin kaybına da engel oluyor. Özellikle yaşlanmaya karşı kas sistemini koruyor ve yine yaş nedeniyle beyin fonksiyonlarının kaybını da azaltıyor.
Selenyuma verdiğimiz tepkide genetiğin rolü önemli
Araştırmalar selenyum seviyesi yetersiz olan kişilerde takviyenin fayda sağladığını ortaya koyuyor. Genetik faktörlerin selenyum takviyesine karşı nasıl tepki vereceğimizi belirlediğini de ekleyelim.
Hangi besinlerde ne kadar selenyum var?
Selenyum içeren besinler, kümes hayvanları ve bazı et türlerine ek olarak Brezilya fıstığı, yumurta, Chia tohumu, mantar, karaciğer, ton balığı, morina ve ayçiçeği tohumlarıdır. 28 gram Brezilya cevizinde 544 mikrogram selenyum bulunur ve bilinen en zengin selenyum kaynağı brezilya cevizidir. İkinci olarak 85 gram pişmiş orkinosta 92 mikrogram selenyum var. 1 bardak yumurtalı erişte 38, 85 gram pişmiş ciğer 28, 1 bardak lor ve çökelek peyniri 20, 1 büyük boy yumurta 15 mikrogram selenyum içeriyor.
Ne kadar selenyum tüketmeliyiz
Günlük selenyum ihtiyacı yaşa göre değişiklik gösteriyor. 0-6 aylık bebeklerde 15 mikrogram, 7-12 aylık bebeklerde ve 1 yaşından 3 yaşına kadar 20 mikrogram selenyum yeterli. Yaş arttıkça selenyum ihtiyacımız da yükseliyor. 4-8 yaş arasında 30 mikrogram, 9-13 yaş arasında 40 mikrogram ve 14 yaşından sonra 55 mikrogram selenyum almamız gerekiyor. Hamile ve emziren kadınlarda günlük 60-70 mikrogram selenyum ihtiyacı oluşuyor.
Hangi diyet programlarında daha fazla selenyum bulunuyor?
Pek çok beslenme ve diyet programının içinde selenyum bulunuyor. Günlük olarak et, balık, yumurta ve buğday ürünleri tüketerek selenyum ihtiyacımızı karşılayabiliyoruz. Selenyum gıda takviyesi ve multivitamin formunda da satılıyor.
Selenyum eksikliğinin belirtileri
Dünya çapında 1 milyar kişide selenyum eksikliği olduğunu tahmin ediliyor.
Selenyumun yetersiz olması çok tehlikeli hastalıklarla kendisini gösteriyor.
Tiroid bezlerinin doğru çalışmaması selenyum eksikliğini gösterebilir.
Keshan hastalığı, Haşimoto ve kemik rahatsızlığı olan Kashin-Beck de selenyum eksikliğinden ortaya çıkıyor.
Böbrek hastalıkları ve ağır ishal vücutlarındaki selenyum azalmasına neden olabilir. Ayrıca kanser hastalarının da kemoterapi sırasında selenyum takviyesi almaları tavsiye ediliyor.
